เคยได้ยินคนรู้จัก (หรือแม้กระทั่งตัวท่านเอง) บอกว่าเป็นพาหะเชื้อไวรัสตับอักเสบ B ไหมครับ?

ฟังดูเหมือนกับ พาหะของโรค คือผู้ที่นำโรคไปสู่คนอื่น โดยที่ตัวเองไม่มีอาการหรืออาการแสดงใด ๆ คำตอบคือ ผิดมหันต์เลยครับ!

ไวรัสตับอักเสบ B เป็นเชื้อไวรัสที่เข้าไปซุกซ่อนอยู่ที่เซลล์ตับ ทำให้ร่างกายเข้าใจว่าเซลล์ตับไม่ใช้เซลล์ของร่างกายจึงเข้าไปทำลาย (จริง ๆ มันไม่ได้ทำอะไรเลย) ร่างกายจะมีการสร้างแอนตี้บอดี้ไปทำลายเซลล์ตับ

เวลาเกิดสงครามเมืองโดนถล่ม ก็ต้องมีการซ่อมแซม เช่นเดียวกัน เซลล์ตับก็จะมีการสร้างใหม่ขึ้นมาทดแทน แต่การสร้างใหม่อาจสร้างผิด เกิดเป็นเซลล์มะเร็งขึ้น

มะเร็งตับถ้าไม่สามารถผ่าตัดได้ จะมีชีวิตอยู่ได้ราว ๆ 6 เดือน และข่าวร้ายคือ กว่าจะรู้ก็มักเป็นระยะท้าย ๆ ของโรคแล้ว

การรับเชื้อ

ส่วนใหญ่ของคนที่บอกว่าตัวเองเป็นพาหะ มักจะเป็นมาตั้งแต่เกิด ซึ่งถูกต้องแล้วครับ เพราะว่าคุณแม่เป็นพาหะของเชื้อไวรัสตับอักเสบ B ในช่วงเวลาการคลอด เราก็ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B มาด้วย แต่เพราะว่าทารกไม่มีภูมิคุ้มกันที่เก่ง ทำให้การติดเชื้อยึดแน่นคงนาน (ผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เป็นแล้วก็หาย ไม่เป็นพาหะ มีเพียงส่วนน้อยเท่่านั้น)

กว่าจะเป็นมะเร็ง

มะเร็งตับที่เกิดจากไวรัสตับอักเสบ B ใช้เวลาอย่างน้อย 20 ปี เมื่อเทียบกับมะเร็งจากการกินเหล้าจะนานกว่านี้เล็กน้อยคือ 30 ปี ฟังดูแล้วก็ไม่แตกต่างกันมากใช่ไหมครับ แต่ว่าเราไม่ได้กินเหล้าตั้งแต่ทารก เราพึ่งมาเริ่มกินตอนอายุ 20 ปี กินอย่างหนัก ๆ จริง ๆ ก็จะเป็นตอนอายุ 40-50 ปี แต่ว่าพาหะไวรัสตับอักเสบเป็นตั้งแต่เกิดเลย และอายุ 20 ปี ก็เป็นได้แล้ว และถ้าผ่าตัดไม่ได้ ตายเลยนะครับ

แล้วคนที่เป็นพาหะ เป็นกันทุกคนไหม

โรคมะเร็งตับ นอกจากกินเหล้าหนักมาก พาหะไวรัสตับอักเสบบีซี แล้ว แทบไม่มีสาเหตุอื่นที่ทำให้เกิดเลย การเป็นพาหะ เพิ่มความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งตับถึง 100 เท่า

ข่าวดีคือ มีเพียงพาหะของไวรัสตับอักเสบ 6 คนจาก 100 คน เท่านั้นที่เป็นมะเร็ง ดูน้อยใช่ไหมครับ

จากข้อมูลการศึกษาของข้าราชการเพศชาย 3454 ที่เป็นพาหะไวรัสตับอักเสบ B 184 คน กลายเป็นมะเร็งตับ
คือฟังดูน้อย แต่เราไม่มีทางรู้หรอกว่าเราจะเป็นฝากไหน

ป้องกันอย่างไร
ไปที่รพ.เลยครับ โรงพยาบาลสวนดอกหรือโรงพยาบาลเอกชนก็ได้ บอกเขาว่า ผมเป็นพาหะของไวรัสตับอักเสบ B อยากจะมา screen หามะเร็งตับ เขาจะเอาเครื่อง ultrasound แค่ถู ๆ ที่หน้าท้อง ก็ได้ผลแล้ว ทำปีละ 2 ครั้ง

ถ้าเจอเร็ว มีโอกาสที่จะผ่าตัดได้
แต่ถ้ารอให้มีอาการ ก็สายเสียแล้ว

ฝากบอกญาติ ๆ หรือเพื่อน ๆ ตัวเองด้วยนะครับ หวังว่าจะเป็นประโยชน์กับทุก ๆ คน