โอนิ (鬼) ยาฉะ (夜叉) เคียวจิน (巨人) ยักษ์ญี่ปุ่น Part 3

[etatae333]

Tweet

โอนิ (鬼) ยาฉะ (夜叉) เคียวจิน (巨人) ยักษ์ญี่ปุ่น Part 3



โอนิ (鬼) ยาฉะ (夜叉) และเคียวจิน (巨人) ทั้งสามคำในภาษาญี่ปุ่นล้วนแปลเป็นไทยได้ว่ายักษ์
จนบางครั้งก็ชวนสับสน แต่ยักษ์ในความหมายของแต่ละคำต่างกันอย่างไร?

โอนิ ยักษ์ร้ายประจำตำนาน

มาเริ่มกันที่โอนิซึ่งน่าจะเป็นคำเรียกยักษ์ที่เราคุ้นเคยกันมากที่สุดกัน ถ้าเป็นเพื่อนๆ ที่ชอบนิทานพื้นบ้าน
ญี่ปุ่นหรือตำนานวัฒนธรรม หรือชอบผลงานป๊อบคัลเจอร์เกี่ยวกับภูติผีปีศาจแล้ว เดาว่าทุกคนคงเคยเจอ
คำว่าโอนิกันมาไม่มากก็น้อย ยักษ์ที่คนญี่ปุ่นเรียกว่าโอนินี้

โดยทั่วไปมักหมายถึงสิ่งมีชิวิตในจินตนาการที่ชั่วร้าย มีรูปร่างน่ากลัว และมีพลังเหนือธรรมชาติที่สามารถ
ใช้ทำร้ายคนและสัตว์อื่นได้ดั่งใจนึก กล่าวง่ายๆ คือเป็นตัวร้ายขาประจำในตำนานและนิทานญี่ปุ่นนั่นเอง



ที่มาของแนวคิดเรื่องโอนินั้นถูกสันนิษฐานว่าเป็นการผนวกแนวคิดเรื่อง เทพเจ้ายักษ์ (鬼神夜叉) เปรต (餓鬼)
และ ยักษ์บริวารของราชาเอ็นมะ (閻魔王) ผู้ปกครองนรกตามความเชื่อของญี่ปุ่นเข้าด้วยกัน โดยยักษ์แรกๆ
ที่ปรากฏในวัฒนธรรมญี่ปุ่นได้แก่ โยมตสึชิโคเมะ (黄泉醜女) ยักษ์ที่มีร่างกายล่องหนในโคะจิกิ (古事記)
และตั้งแต่นั้นมาทั้งแนวคิดและภาพลักษณ์ของยักษ์ก็เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ลักษณะหนึ่งที่คงอยู่
คือความเชื่อเรื่องการใช้วิธีการปราบแบบอนเมียวโด (陰陽道) หรือพุทธในการปราบยักษ์

อย่างไรก็ตาม แนวคิดอีกกระแสเกี่ยวกับยักษ์ที่ต่างออกไปคือความเชื่อเรื่องยักษ์ที่คล้ายกับ มนุษย์ภูเขา (山人)
ที่พบได้ตามภูมิภาคโทโฮคุ (東北地方) คิวชู (九州) และภูมิภาคอื่นที่มีภูเขา โอนิในแนวความเชื่อนี้จะอาศัย
อยู่ตามภูเขา มีใบหน้าแดง และมีภูมิความรู้ ซึ่งมีเรื่องเล่าถึงมนุษย์ที่พบโอนิในภูเขาและได้รับความรู้ให้เห็นอยู่
ซึ่งแนวคิดนี้จะเป็นการมองโอนิในฐานะเทพเจ้าตามภูเขาที่มีคุณต่อมนุษย์ แทนที่จะเป็นศัตรูของมนุษย์อย่างโอนิทั่วไป

ยาฉะ เทพยักษ์ผู้รักษาศาสนสถาน



ยาฉะ เป็นวิธีการออกเสียงคำว่า “ยักษา” ของญี่ปุ่น มักหมายถึงเทพยักษ์ในศาสนาพุทธที่เผยแพร่มาจากอินเดีย
นอกจากที่อยู่ที่สถิตย์อยู่บนสวรรค์แล้ว ลักษณะอื่นๆ ของยาฉะจะยังคล้ายกับโอนิตรงที่มีหน้าตาน่ากลัวและมี
นิสัยดุร้าย อย่างไรก็ตาม ด้วยอิทธิพลของศาสนาพุทธทำให้ญี่ปุ่นรับยักษ์ยาฉะเข้ามาในฐานะเทพยักษ์ผู้ปกป้อง
รักษาศาสนาพุทธ ตัวอย่างหนึ่งของการนับถือยาฉะของญี่ปุ่นจะเห็นได้จากศาลเจ้าและวัดของ บิชามอนเท็น
(毘沙門天) หรือท้าวเวสวัณที่นับเป็นหนึ่งในยักษ์ยาฉะของญี่ปุ่น


เคียวจิน มนุษย์ร่างยักษ์



ต้องขอบคุณกระแส Attack on Titan (進撃の巨人 / Shingeki no Kyojin) ที่ทำให้คำว่าเคียวจิน
เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในป๊อบคัลเจอร์ และสำหรับเพื่อนๆ ที่เคยผ่านหูผ่านตากับอนิเมะเรื่องนี้มาแล้ว
อาจจะเข้าใจลักษณะของเคียวจินได้ไม่ยาก เพราะเคียวจินโดยทั่วไปหมายถึงมนุษย์ที่มีรูปร่างใหญ่โตเท่านั้นเอง

ซึ่งถ้าเทียบกับวัฒนธรรมอื่นแล้วก็จะตรงกับเทพไททันในเทพปกรณัมกรีกหรือยักษ์ในเทพปกรณัมนอร์สของ
สแกนดิเนเวีย ทำให้ในฉบับแปลอังกฤษใช้คำว่าไททันแปลคำว่าเคียวจินนั่นเอง ทั้งนี้ นอกจากเคียวจินที่
แปลตรงตัวว่ายักษ์แล้ว ในบางครั้งคำว่าเคียวจินยังเป็นคำที่คนญี่ปุ่นใช้เรียกคนคนหนึ่งที่มีความสามารถ
เป็นเลิศในด้านใดด้านหนึ่ง ทำให้คำว่าเคียวจินมีความหมายแฝงในด้านบวกอยู่

ตัวอย่างหนึ่งของยักษ์เคียวจินที่ปรากฏในวัฒนธรรมญี่ปุ่นอยู่ในนิทานพื้นบ้านจังหวัด โอกินาวา (沖縄県)
เรื่องหนึ่งซึ่งเล่าถึงยักษ์เคียวจินที่อยากจะข้ามทะเลไปยังเกาะแห่งหนึ่งจึงขนหินมาถมทะเลจนกลายเป็น
เกาะต่างๆ ในจังหวัดอย่างที่เห็นทุกวันนี้ โดยลักษณะของเคียวจินที่ถูกพูดถึงในนี้ไม่ได้มีการเล่าถึงความ
ดุร้ายหรือพลังวิเศษใดๆ แต่เป็นการเล่าถึงเคียวจินตัวดังกล่าวในฐานะมนุษย์ร่างยักษ์ที่เป็นผู้สร้างเสีย
มากกว่า ดังนั้น จึงอาจมองได้ว่าเคียวจินในความหมายของญี่ปุ่นจะมีความคล้ายคลึงกับมนุษย์มากที่สุด
ในบรรดายักษ์ทั้งสามชนิด



จากที่เราได้ทำความรู้จักกันไปทุกท่าน อาจจะเห็นได้ว่าแม้ยักษ์แต่ละชนิดจะมีความต่างกันทั้งในลักษณะและ
ภาพลักษณ์ที่คนญี่ปุ่นรับรู้ แต่สิ่งหนึ่งที่ยักษ์ทั้งหมดมีร่วมกันคือบทบาทในการประกอบสร้างและเพิ่มสีสันให้กับ
วัฒนธรรมญี่ปุ่นตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ไม่ว่าจะในฐานะตัวร้าย เทพผู้พิทักษ์ หรือผู้สร้างก็ตาม

จากจุดนี้ก็อาจมองได้ว่าวัฒนธรรมญี่ปุ่นเองก็เป็นอีกหนึ่งวัฒนธรรมที่ยืนบนไหล่ยักษ์ก็ว่าได้