กลิ่นปากอย่างที่เข้าใจกันดีอยู่แล้วน๊ะค๊ะว่า การแปรงฟันเป็นวิธีการป้องกันโรคฟันผุ และโรคเหงือกอักเสบที่ได้ผลที่สุด นอกจากนี้ยังช่วยกำจัดแผ่นคราบฟัน พร้อมกับคราบจุลินทรีย์ที่เกิดขึ้นจากเศษอาหารตกค้างเช่นกัน หมอฟันจึงมักแนะนำให้แปรงฟันทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร ซึ่งในความจริงเป็นไปได้ยากเต็มที สิ่งที่ช่วยได้อย่างหนึ่งหมายความว่า การบ้วนปาก โดยวิธีบ้วนปากที่ได้ผลคือ การดันกระพุ้งแก้มให้น้ำเคลื่อนไปด้านซ้ายกับด้านขวา หน้าพร้อมด้วยหลัง บ้วนปากเช่นนี้ซ้ำ 2-3 ครั้ง จะรู้สึกว่าช่องปากสะอาดขึ้นมากโข แต่ว่าหลายคนเพิ่มความมั่นใจมากขึ้น ด้วยการใช้น้ำยาบ้วนปาก
ในท้องตลาดมีน้ำยาบ้วนปากหลายชนิด จำเป็นต้องเลือกใช้ให้ถูกต้องพอสมควร โดยต้องพิจารณาถึงความปลอดภัยพร้อมกับไม่เกิดอันตรายต่อช่องปากและฟันเป็นหลัก โดยพอจำแนกได้เช่นนี้
น้ำยาบ้วนปากที่ช่วยให้ลมปากสดชื่น
ส่วนผสมที่สำคัญในน้ำยาบ้วนปากหมายถึง ยาฆ่าเชื้อโรคและสารที่ทำให้มีกลิ่นหอม ช่วยให้ลมปากสดชื่น แต่ว่าจะมีผลแค่ชั่วคราว เพราะเชื้อในช่องปากมีหลายชนิดกับยาฆ่าเชื้อที่ใส่ลงไป ก็มีฤทธิ์ในการทำลายเชื้ออย่างอ่อนๆ เท่านั้น อีกอย่างมีรายงานว่า ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ที่เข้มข้นเกินไป ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน หรือไม่ใช้น้ำยาบ้วนปากที่ฆ่าเชื้อแบคทีเรียแบบเข้มข้นสูงเกินไป ล้วนอาจทำให้สมดุลในช่องปากเสียไป พร้อมกับอาจเกิดความผิดปกติของเนื้อเยื่อในช่องปากได้
น้ำยาอมบ้วนปากที่ผสมฟลูออไรด์ช่วยป้องกันการเกิดฟันผุได้
ปกติเราได้รับฟลูออไรด์จากอาหารที่กินพร้อมกับน้ำที่ดื่มอยู่แล้วและการใช้ฟลูออไรด์ที่ได้ผลดี ปลอดภัย กับมีประสิทธิภาพที่สุด เห็นจะเป็นการใช้ในรูปของยาสีฟันพร้อมทั้งเราใช้เป็นประจำทุกวันอยู่แล้ว ส่วนการใช้น้ำยาบ้วนปากที่ผสมฟลูออไรด์หลังการแปรงฟันแม้มีรายงานว่า สามารถลดการเกิดฟันผุได้ แต่ว่าหากได้รับฟลูออไรด์มากเกินไปหรือไม่ก็เกิดการสะสมก็อาจส่งผลเสีย อาทิเช่น ทำให้ฟันตกกระ มีความผิดปกติในการสร้างกระดูกได้ เป็นต้น
น้ำยาบ้วนปากที่ช่วยลดเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก
ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มียาฆ่าเชื้อแบคทีเรียในผู้ป่วยที่มีเหงือกอักเสบลุกลาม ไม่ก็ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโรคเหงือกโดยวิธีผ่าตัด เพื่อให้แผลผ่าตัดหรือไม่ก็เหงือกอักเสบหายเร็วขึ้น การใช้น้ำยาบ้วนปากประเภทนี้จึงควรใช้เมื่อทันตแพทย์แนะนำเท่านั้น
น้ำยาบ้วนปากที่ผสมคลอเฮกซีดีน
คลอเฮกซีดีนที่ผสมในน้ำยาบ้วนปากมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ช่วยลดการเกิดแผลในช่องปาก ช่วยลดการเกิดฟันผุ พร้อมทั้งบรรเทาอาการเจ็บคอได้ อย่างไรก็ตามข้อเสียหมายความว่าน้ำยาจะขมมากพร้อมทั้งหากใช้ติดต่อกันนานๆ มักทำให้เกิดคราบสีเหลืองปนน้ำตาลบนตัวฟัน พร้อมกับอาจทำให้การรับรสอาหารเสียไปด้วย
น้ำยาบ้วนปากที่มีสารสกัดจากพืชหรือว่าสมุนไพร
สารสกัดจากพืชหรือไม่ก็สมุนไพรช่วยให้มีกลิ่นหอมพร้อมทั้งรสชาติดีขึ้น ช่วยระงับกลิ่นปาก กับช่วยลดการอักเสบในช่องปากได้ เนื่องจากว่ามีคุณสมบัติเป็นยาฆ่าเชื้อโรค พร้อมกับช่วยลดการเกิดคราบจุลินทรีย์ได้บ้างเช่นกัน
น้ำยาบ้วนปากที่ระบุใช้ก่อนแปรงฟัน
น้ำยาชนิดนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้คราบจุลินทรีย์อ่อนตัวพร้อมทั้งหลุดออกง่าย โดยใช้อมก่อนการแปรงฟันเพื่อช่วยให้การแปรงฟันมีประสิทธิภาพดีขึ้น เท่านั้นจากรายงานในวารสารทันตรรมพบว่า การใช้ในกลุ่มทดลองไม่มีผลแตกต่างจากผู้ที่ไม่ได้ใช้ โดยเฉพาะในเด็กเล็กที่ยังบ้วนปากไม่ได้ดีนักยิ่งไม่เหมาะพร้อมด้วยไม่จำเป็น
การใช้น้ำยาบ้วนปากที่ดี ต้องใช้ปริมาณที่พอเหมาะ อมกลั้วปากให้นานพอ มีความถี่ในการใช้สม่ำเสมอเพียงพอจึงจะได้ผลเต็มที่ ที่สำคัญน้ำยาบ้วนปากที่ทำออกมาขาย ในลักษณะที่มีความเข้มข้นมาก ก่อนใช้ต้องผสมน้ำให้เจือจาง มิฉะนั้นจะเกิดอาการแสบร้อน ชาพร้อมด้วยไม่รับรู้รสชาติสักพักหนึ่ง